Rozpoczynają się ogólnopolskie konsultacje dotyczące przyszłego kształtu polskiej sieci kolejowej. Centralny Port Komunikacyjny, PKP PLK SA oraz Instytut Rozwoju Miast i Regionów rozpoczęły spotkania w ramach Regionalnych Paneli Eksperckich od północno-wschodniej Polski. Celem warsztatów w Białymstoku, a w ciągu kolejnych tygodni w stolicach pozostałych 15 województw, będzie ustalenie we współpracy z gospodarzami terenów i pod patronatem Ministerstwa Infrastruktury kierunków rozwoju międzyregionalnej sieci kolejowej po wybudowaniu Kolei Dużych Prędkości „Y”: Warszawa – CPK – Łódź – Wrocław/Poznań.
W warsztatach w Urzędzie Marszałkowskim w Białymstoku wzięło udział ponad 30 uczestników, m.in. wicemarszałek województwa podlaskiego Marek Malinowski, przewodniczący sejmiku województwa Cezary Cieślukowski oraz przedstawiciele stowarzyszeń branżowych i uczelni. Było to pierwsze z zaplanowanych 16 spotkań w ramach Regionalnych Paneli Eksperckich, podczas których mają zostać wypracowane założenia nowego, długoterminowego podejścia do rozwoju kolei w Polsce.
Uczestnicy rozmawiali o istniejących uwarunkowaniach gospodarczych i kierunkach rozwoju regionalnego w województwie podlaskim oraz powiązaniach z sąsiednimi regionami. Duża część rozmów dotyczyła kolejowych połączeń z innymi miastami w Polsce, jak też transgranicznych (z krajami bałtyckimi), w tym powiązań z
linią Rail Baltica, która jest obecnie budowana przez PKP PLK w koordynacji z zarządcami infrastruktury z Litwy, Łotwy i Estonii.
– Zgoda buduje, dlatego działamy ramię w ramię z PKP PLK, IRMiR i gospodarzami regionu. Nasz cel jest taki, żeby rozwój kolei międzyregionalnej w Polsce był wynikiem konsensusu i realnych potrzeb, a nie z góry narzuconej decyzji. Działamy w formie szerokich konsultacji, we współpracy z ekspertami oraz w oparciu o liczby i nowoczesne narzędzia analityczne – mówił członek zarządu CPK ds. inwestycji kolejowych Piotr Rachwalski.
– Naszym celem jest wypracowanie spójnego i długoterminowego podejścia do inwestycji kolejowych w skali całej Polski. Stawiając na współpracę m.in. ze spółką CPK, możemy dostosować układ krajowej sieci kolejowej do realnego zapotrzebowania, również z uwzględnieniem regionalnych i lokalnych uwarunkowań – powiedział pełnomocnik zarządu PKP PLK ds. przygotowania inwestycji Rafał Banaszkiewicz.
Bezpośrednio po zakończeniu Regionalnych Paneli Eksperckich przyjdzie czas na prace planistyczne i analizy sieciowe zakończone analizą wielokryterialną, której efektem będzie koncepcja Zintegrowanej Sieci Kolejowej (ZSK). Do tych prac wykorzystane będą zaawansowane narzędzia, jak Pasażerski Model Transportowy (PMT), oraz umiejętności doświadczonych projektantów. Nad całością prac czuwać będzie Rada Naukowa złożona z ekspertów i naukowców.
Celem ZSK będzie określenie kierunku przyszłych przedsięwzięć CPK i PKP PLK w ujęciu międzyregionalnej sieci kolejowej po zakończeniu obecnie trwającego Programu Wieloletniego CPK 2024-2032, który został przyjęty przez Radę Ministrów ostatniego dnia grudnia ub. roku, i Krajowego Programu Kolejowego do 2030 r., stanowiącego podstawę inwestycji PKP PLK. Dzięki temu ZSK to projekt pozwalający zaplanować rozwój sieci kolejowej po 2032 r.
Jak wynika z urealnionych harmonogramów CPK, do końca 2032 r. zostanie zbudowany i oddany do użytku
odcinek KDP między Warszawą, stacją CPK i Łodzią, co powinno zbiec się w czasie z przeniesieniem ruchu na nowe Lotnisko CPK. Pozostałe odcinki tzw. linii Y,
Łódź – Wrocław i Sieradz – Poznań, mają zostać uruchomione do 2035 r. W sumie będzie to ok. 480 km nowych linii KDP, które są obecnie w Polsce na etapie zaawansowanego projektowania, a w przypadku tunelu w Łodzi już prac budowlanych.
Projekt linii „Y” wpisuje się w wyznaczony w lipcu ubiegłego roku przez Ministerstwo Infrastruktury cel „
Polska 100 minut”, czyli zapewnienie szybkich połączeń kolejowych między największymi aglomeracjami. Dzięki konsultacjom w ramach ZSK zostaną również zidentyfikowane korytarze dla nowej lub modernizowanej infrastruktury, uwzględniające potrzeby rozwojowe województw i ośrodków o skali powiatu.
Punktem odniesienia do tych prac będzie hierarchizacja polskich miast opracowana przez Obserwatorium Polityki Miejskiej i Regionalnej Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, który bierze aktywny udział w projekcie. W ciągu najbliższych tygodni analogiczne Regionalne Panele Eksperckie z zastosowaniem tej samej metodologii odbędą się w pozostałych województwach.
Zakończenie analiz związanych z ZSK planowane jest w pierwszym kwartale 2026 r. Wyniki tych prac będą stanowić podstawę dla dokumentu rządowego wyznaczającego kolejowe priorytety inwestycyjne w kolejnych latach.